มูลนิธิชุมชนสงขลา (Songkhla Community Foundation)

"3แนวทางการพัฒนา"

จากประสบการณ์ทำงานมาระดับหนึ่ง พอจะขมวดแนวทางการพัฒนาที่เห็นและเป็นอยู่ในบ้านเมืองเราได้ 3 รูปแบบ

รูปแบบแรก อาศัยภาวะผู้นำ(Leadership) ตัวบุคคลเป็นผู้กำหนดทิศทางการพัฒนา หากผู้นำมีคุณธรรม มีความรู้ ความสามารถ บ้านเมืองก็พัฒนาไปในทิศทางที่ดี แต่หากเปลี่ยนผู้นำหรือว่าแนวคิดพัฒนานั้นไม่ได้ผ่านการมีส่วนร่วมอย่างเหมาะสม ทิศทางบ้านเมืองนั้นก็จะไปในมุมเดียว มีความเสี่ยงในระยะยาวดังคำพูดที่ว่า ผู้นำโง่เราจะพากันตายไปหมด


รูปแบบที่สอง อาศัยผู้รู้ผู้เชี่ยวชาญการหรือ "เทคโนแครต" มาทำให้ ระบบนี้อาศัยผู้ชำนาญการมารับจ้างทำ ผ่านบริษัทที่ปรึกษา นักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิ มาเป็นผู้รับจ้าง ดำเนินการ "ทำให้" หรือมารับผิดชอบสร้างกระบวนการพัฒนา

รูปแบบที่สาม เป็นการพัฒนาแบบร่วมคิด ร่วมทำในลักษณะ "หุ้นส่วนการพัฒนา"(Partnership) ประสานผู้ที่มีส่วนได้เสีย ผู้ทรงคุณวุฒิ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องมาร่วมกันกำหนดแนวทางการพัฒนา สร้างเครื่องมือและกระบวนการมารองรับ บนฐานความรู้และความจริงของพื้นที่และสภาพแวดล้อมภายนอก การพัฒนาในลักษณะนี้ยังมีน้อยมาก


ประเทศเรากลับเข้าสู่รัฐราชการ รวมศูนย์อำนาจ พึ่งพิงภาวะผู้นำ(ที่มีอภิสิทธิ์ชนลอยตัวเหนือระบบกำกับ) ระบบอุปถัมภ์เหล่านี้ทำให้เกิดช่องว่างและความเหลื่อมล้ำทางชนชั้นได้มากขึ้น เหล่าทุนที่อาศัยภาวะผู้นำที่มีทุนสนับสนุนมีความพร้อมว่าจ้างผู้ชำนาญการมาเสริมการทำงานได้มากกว่าสามารถเข้าไปกำกับทิศทางนโยบายได้ง่าย เอกชนกับรัฐอาศัยภาวะผู้นำเป็นหลัก แต่เอกชนจะประสานกับผู้ชำนาญการมาช่วยได้มากกว่ารัฐ ทำให้การพัฒนาจะโน้มเอียงไปในทิศทางเอกชนได้ประโยชน์

ขณะที่รูปแบบที่สามต้องการทิศทางการพัฒนาที่สนองตอบประโยชน์สาธารณะ การข้ามพ้นภาวะปัจเจกของผู้นำและสำนักทางวิชาการของผู้ชำนาญการมาทำให้ คือกับดักการพัฒนาสำคัญ
โดยมีสื่อสารสาธารณะถูกใช้เป็นเครื่องมือ!